Aantrekkelijke kunstmatige kwelders
In dit artikel:
Onderzoek onder leiding van Charan-Dixon, binnen het Waddentools Swimway Project en begeleid door hoogleraar Britas Klemens Eriksson, richt zich op het ecologisch belang van zowel kunstmatige als natuurlijke kwelders langs de kusten van Groningen, Friesland, Schiermonnikoog en Texel als leefgebied voor vissoorten. Het initiatief, gefinancierd door onder meer het Waddenfonds en diverse overheden, beoogt inzicht te geven in het visgebruik van deze gebieden, die traditioneel vooral worden beheerd met de focus op vogels en vegetatie.
De studie toont aan dat kleine en jonge vissen kwelders frequent gebruiken, waarbij natuurlijke kwelders – door hun geleidelijke overgang tussen zout en zoet water – de voorkeur genieten boven de vaak rigide en rechtlijnige kunstmatige exemplaren. De aanwezigheid van een zoutgradiënt leidt tot een diversiteit aan vissoorten, waaronder Atlantische haring en Europese paling. Bovendien blijken kwelders waar water bij eb achterblijft aantrekkelijker voor vissen; dit fenomeen ontbreekt veelal in kunstmatige structuren. Veranderingen in morfologie, zoals het vergroten van watercapaciteit en het creëren van zoutgradiënten via gemalen en vispassages, verbeteren de kwaliteit van kunstmatige kwelders aantoonbaar.
Daarnaast onderzocht het project de invloed van begrazing door schapen, koeien en paarden op de habitatkwaliteit van de kwelders. Minder intensieve begrazing resulteert in meer vegetatie, grotere beschikbaarheid van prooidieren en stabielere ecologische omstandigheden, wat gunstiger is voor zowel gevestigde als trekvissen. Intensieve begrazing blijkt negatieve effecten te hebben op deze aspecten.
De uitkomsten benadrukken dat kunstmatige kwelders met natuurlijke kenmerken, gebiedsbewaring van water en aangepaste begrazingspraktijken een aanzienlijk grotere ecologische waarde voor vispopulaties kunnen verkrijgen. Charan-Dixon pleit daarom voor het integreren van deze inzichten in natuurbeheerdoelstellingen en het ontwerpen van mariene gebieden, zodat ook vissen optimale leefomstandigheden worden geboden.