Dagboek van een Visserman - Henk Buitjes - Week 43 - 2025
In dit artikel:
De afgelopen weken zijn de garnalenvangsten sterk verbeterd, vooral op de Noordzee; op het Wad lagen ze aanvankelijk lager maar trekken nu ook aan, volgens schipper Henk Buitjes (ZK 37). Na enkele magere jaren en een teleurstellend voorjaar is het garnalenbestand van noord naar zuid sterk toegenomen — een natuurlijk herstel zodra omstandigheden zoals voedsel, temperatuur en weinig predatoren gunstig zijn. Vismaatregelen van mensen, zoals vangstreducties onder MSC, hebben daar volgens Buitjes weinig tot geen invloed op gehad. De MSC-regels hebben wel geleid tot onvrede bij vissers; veel Nederlandse kotters zijn uit het certificaat gestapt en leveren nu niet‑MSC‑garnalen aan, waarvoor nog steeds een markt bestaat. Buitjes hoopt dat de koepelorganisatie CVO samen met Duitse en Deense partners een besluit neemt dat zowel het bestaan van het certificaat als extra speelruimte in magere periodes veiligstelt.
Praktijk op zee
Op 22 september vertrok Buitjes later dan gebruikelijk vanwege harde wind; gevist werd tussen het Westgat en het Bornrif tot aan een klein boorplatform noord van Ameland. De eerste trekkingen leverden mooie bakken op, maar tijdens het zeven viel veel klein spul door de zeef, waardoor het nettoresultaat tegenviel. Gedurende de week bleef de vangst veelal bestaan uit middelgrote garnalen en schommelde de productie in het gebied rond 5–10 kisten per trek. Tegelijkertijd nam het aantal garnalenschepen op de stekken toe en varen grote zandzuigers tussen Ameland en een zuigput net buiten het Natura2000-gebied. Voor de zandsuppletie bij Ameland — miljoenen kuubs zand voor het strand — waarschuwt Buitjes voor mogelijke verzanding van de vaargeul van het Westgat. Hij probeert belanghebbenden in Lauwersoog te mobiliseren om tijdig met Rijkswaterstaat in gesprek te gaan, maar benadrukt dat die partijen zelf moeten optreden.
Resultaten en kwaliteit
In Duitse wateren — Amrumbank en later zuidelijk richting Cuxhaven — troffen ze royale en dikke garnalen aan. Bij het lossen in Büsum stonden 255 kisten in het ruim en bleef na zeven 5.180 kg over; het ziftselpercentage was 6,8%. Op een andere reis werden 166 kisten gelost in Cuxhaven. Al met al waren het goede weken; wel drukt de toegenomen aanvoer de prijzen, maar Buitjes is positief over koper Kegge, die concurrerende prijzen biedt.
Techniek en rommel in de vangst
Bij het vissen stuitten ze soms op veel rommel: zeewier en dood zeegras trokken de zeeflappen vol, waardoor ze het net aan dek moesten schoonmaken. Hoewel zeegras ecologisch waardevol kan zijn, vreest Buitjes dat groot succes van deze plant in de Nederlandse Wadden problematisch wordt. Verder kwam er diverse bijvangst voor zoals scheermessen, krabben, spinnekoppen en koeteieren; desalniettemin levert de spoelsorteertrommel van De Boer RVS meestal redelijk zuivere garnalen af. Recent viel 14% van de vangst door de zeefspijlen — binnen MSC-norm en veel beter dan de 30–40% bij niet‑MSC‑vissers in juli/augustus — maar de nadruk binnen organisaties ligt volgens hem meer op kilo’s dan op duurzaamheid.
Havenincident en dagelijkse praktijk
Tijdens een kentering in Büsum veroorzaakte een gemorste gasolie enige opschudding; politie, brandweer en havenautoriteiten ruimden met absorberende doeken de vervuiling op, waardoor vertrek enkele uren vertraagd werd. Buiten de vaart besteedt Buitjes tijd aan administratie, kluswerk en helpt hij zijn zoon Harm met een viskraam. Door de handelsboycot van Russische producten zijn sommige kwaliteitsproducten vervangen; Ouwehand levert nu seafrozen kabeljauwfilet van de Nederlandse kotter BX 792 ‘Jan Maria’, wat volgens Buitjes goede kwaliteit biedt.
Zorgen voor de toekomst
Hoewel de vangsten goed zijn en MSC-bonussen extra opleveren, maakt Buitjes zich zorgen over de toenemende aanwezigheid van wijting, een vis die graag garnalen eet. Als die zich net als vorig jaar massaal op garnalen stort, kan dat de visserij spoedig terugwerpen. Hij hoopt dat de goede vangsten voortduren tot december en dat beleidsmakers en marktpartijen zowel het voortbestaan van certificering als meer flexibiliteit voor vissers in magere tijden mogelijk maken.