Het is stil geworden op de 'Zeldenrust'

In dit artikel:

Op de kotter OD 6 Zeldenrust uit Stellendam/Ouddorp is een ingrijpende modernisering uitgevoerd waardoor het schip circa 35% zuiniger zou varen en het leef- en werkcomfort voor de bemanning sterk is toegenomen. Eigenaarsbroers Pieter en René Sperling gingen drie jaar geleden met het plan tot verduurzaming naar scheepsbouwer Padmos; nieuwbouw kwam niet in aanmerking, maar de ENERGIEVIS-subsidie (max. €1,25 mln) maakte een grote verbouwing haalbaar. Zeldenrust is de eerste bokker/bordenvisser die in Nederland is omgebouwd naar diesel‑elektrische aandrijving.

Belangrijke technische maatregelen
- De oude grote SWD-hoofdmotor van 2.000 pk is verwijderd en vervangen door een compacte Oswald-eenheid van 749 kW die direct op de schroefas is aangesloten. Twee Mitsubishi-generatoren blijven aanwezig voor het boordnet.
- De oorspronkelijke 2,5 meter schroef is opgevolgd door een 4 meter exemplaar met bredere straalbuis; dat verlaagde het toerental en verbeterde het rendement sterk. Aanpassingen aan de schroefaskoker en het roer maakten een verlenging van het achterschip noodzakelijk.
- Door die achterschipverlenging kon de hydrodynamica geoptimaliseerd worden: rompweerstand nam af en de zware hekgolf tijdens stomen verdween zichtbaar tijdens proefvaarten.
- De diesel‑elektrische configuratie maakt terugwinning van energie tijdens het vieren van lijnen mogelijk en elimineert de noodzaak van een grote vertragingskast, wat onderhoudsvriendelijker is en op termijn verdere brandstofbesparing oplevert.

Resultaten en ervaring aan boord
De eerste twee visweken na de verbouwing waren succesvol: vangsten werden direct in Stellendam en later in IJmuiden verkocht. Pieter Sperling meldt een brandstofverbruik van maximaal ongeveer 16.500 liter bij mooi weer, duidelijk lager dan voorheen. De E‑motor zorgt voor veel minder geluid en trillingen; in de verblijven is het geluidsniveau met circa 15 dB gedaald (tot rond 64 dB). De bemanning keert frisser terug: het achteronder is volledig vernieuwd, de voormalige één grote hut is opgesplitst in drie hutten met extra douchefaciliteiten en airconditioning.

Operationele kant en nazorg
Kleine storingen in de eerste weken zijn op afstand verholpen via een Starlink‑verbinding; het betrof vooral fine‑tuning van software. Een onvoorzien tegenvallertje was dat het visruim vanwege lekkage helemaal vervangen moest worden, een extra klus buiten het oorspronkelijke plan. Padmos‑projectleider Maurits van Maaren (27) benadrukt dat de grotere schroef de grootste brandstofwinst bracht, maar dat de integratie ingewikkeld was door ruimtebeperkingen en de positie van roer en as.

Samenwerking
De ombouw werd uitgevoerd met een keten van gespecialiseerde onderaannemers (o.a. Gebr. Buijs Scheepsbouw voor het nieuwe achterschip, Wetec voor elektrotechniek/Wetec‑levering van de Oswald‑motor, Promarin voor schroef/straalbuis, en diverse partijen voor isolatie, koeling, stuurinstallatie en engineering).

Belang en context
De operatie van OD 6 is uitzonderlijk omdat een bijna veertig jaar oude kotter door originele eigenaren zo ingrijpend is opgewaardeerd. De combinatie van diesel‑elektrische aandrijving, grotere schroef en hydrodynamische aanpassingen maakt het schip zuiniger, toekomstbestendiger en comfortabeler, en laat zien hoe bestaande visserijschepen met gerichte investeringen en subsidies flink duurzamer kunnen worden gemaakt.