Pelagische sector zet zich schrap
In dit artikel:
ICES adviseert voor 2026 ingrijpende vangstverlagingen voor meerdere pelagische visbestanden, met zware gevolgen voor de Europese pelagische vloot. Het meest schokkend is het advies voor makreel: maximaal 174.357 ton, een daling van circa 70% ten opzichte van het 2025-advies en ongeveer 77% onder de vermoedelijke vangst dit jaar. ICES geeft als oorzaken een sterk krimpend paaibestand, jarenlang te hoge visserijdruk en aanpassingen in de beoordelingsmodellen; het bestand ligt zelfs onder de kritische grenswaarde (Blim), al acht ICES de kans groot genoeg dat herstel op korte termijn mogelijk is, wat een advies groter dan nul verklaart. Makreel is economisch het belangrijkste pelagische bestand, wat de impact extra groot maakt.
Ook blauwe wijting krijgt een forse knip: het advies komt uit op 851.344 ton, ongeveer 41% minder dan in 2025 en zo’n 51% onder de geschatte vangst van dit jaar. Hoewel het bestand nog boven kritische niveaus zit, is er sprake van afnemende paaipopulaties en te hoge visserijdruk; twee sterke jaarklassen uit 2021–2022 zijn kleiner ingeschat dan eerst gedacht. De PFA-trawlers signaleren minder dramatische afname en wijzen op onzekerheid rond de onderzoeksgegevens, omdat de survey plaatsvond onder slechte weersomstandigheden. De PFA pleit daarom voor toepassing van een stabiliseringsmechanisme (eenzelfde type compensatie van circa 20%) in plaats van zo’n harde kortingen.
Voor noordzee horsmakreel blijft het advies 0-TAC: er is geen tekenen van herstel en in 2024 werden praktisch geen jonge horsmakrelen gevangen. Dat maakt monitoringproblematiek zichtbaar: er is geen gerichte visserij en bijvangsten van andere vlootsegmenten worden nauwelijks bemonsterd, waardoor dataverzameling cruciaal is voor komende jaren. Voor westelijke horsmakreel verandert weinig: advies rond 74.214 ton, nauwelijks verschillend van 2025.
Haring laat een gemengd beeld zien. Voor de Atlanto-Scandian haring komt het advies juist 33% hoger uit (533.914 ton) dankzij sterke jaarklassen uit 2021–2022 die in surveys opdoken. Noordzeeharing kreeg in juni al een lager advies (ongeveer 287.772 ton, -30%). Voor zilversmelt (sprat) is er een klein min van circa 3% tot 18.441 ton.
De Pelagische Adviesraad (PEL AC) vergadert over de gevolgen; EAPO brengt een reactie. Onderhandelingen tussen kuststaten over makreel- en blauwe-wijtingverdelingen liepen deze maand door (Clonakilty, Londen). Kuststaten bepalen TAC’s half oktober; de EU Council bekrachtigt deze medio december. Tim Heddema (PFA) bekritiseert extra vangsten door niet-EU kuststaten als hoofdreden voor de crisis en dringt aan op eerlijke verdeling en harde marktmaatregelen tegen unilaterale quota-inflatie. Sommige waarnemers hopen op een aankomende sterke jaarklasse, maar die gegevens waren nog niet betrouwbaar genoeg om in het 2026-advies mee te wegen.
Kort gezegd: wetenschappelijke adviezen leggen forse beperkingen op die de pelagische industrie economisch raken, terwijl onvolledige data en internationale ongelijkheid in vangstrechten de discussie over passende maatregelen en handhaving verdiepen.