Roep om actie op VN-conferentie

In dit artikel:

Sabine Gollner, onderzoeker bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), benadrukt de dringende noodzaak voor stevig ingrijpen om de oceaan te beschermen. De oceaan speelt een cruciale rol in het reguleren van klimaat en het leveren van zuurstof, waarvan ongeveer de helft afkomstig is uit mariene biologische processen. Tegelijkertijd neemt de menselijke exploitatie van de oceaan toe, waardoor het essentieel is een balans te vinden tussen gebruik en bescherming.

Een actueel thema op de VN-conferentie over oceaanbeheer is bodemroerende visserij, een methode die onder andere onder internationale kritiek staat na aandacht in documentaires zoals die van David Attenborough. Hoewel de conferentie nog geen concrete besluiten verwacht, is het doel om de wereldwijde aandacht voor strengere oceanenbescherming te verhogen.

De meeste oceaangebieden bevinden zich buiten nationale jurisdictie, waar de Verenigde Naties toezicht houden. In deze internationale wateren worden voordelen getrokken uit natuurlijke hulpbronnen, maar de druk op kwetsbare ecosystemen neemt toe terwijl kennis over deze gebieden beperkt is. Momenteel is minder dan acht procent van de oceanen beschermd; voor de diepzee ligt dit zelfs rond de één procent, terwijl internationale doelen streven naar dertig procent bescherming tegen 2030. De politieke wil is aanwezig, maar daadwerkelijke uitvoering blijft uit.

De diepzee, waar temperaturen stabiel rond de twee graden zijn, wordt steeds intensiever benut, vooral voor mijnbouw naar mineralen zoals mangaan. Hoewel technologie het winnen van mangaanknollen op grote diepte mogelijk maakt, veroorzaakt dit langdurige ecologische schade die niet kan worden teruggedraaid. Regels hiervoor zijn nog in ontwikkeling, maar bedrijven willen snel uitbreiden, wat grote zorgen oproept.

Een belangrijk obstakel is het gebrek aan gedegen kennis over de diepzee en de precieze effecten van exploitatie en klimaatverandering op deze ecosystemen. Hierdoor ontbreekt het aan effectieve bescherming en is het moeilijk om de volledige impact te overzien. Gollner waarschuwt dat de wetenschap vaak achterloopt op de beleidsvorming, bijvoorbeeld bij experimenten met koolstofopslag in de zeebodem waarvan de langetermijneffecten onbekend zijn. Zij pleit voor proactief beleid, dat voorkomt dat schadelijke effecten pas worden onderkend als het al te laat is.