Vijf Urker waarnemers op de 'Tridens': Veel vijfhoeken, vis plekkerig, schol mager
In dit artikel:
Wageningen Marine Research sloot de Nederlandse bijdrage aan de internationale boomkorsurvey (BTS) af toen het onderzoeksschip Tridens vorige week woensdagavond weer in Scheveningen aanlegde. Vijf waarnemers — allen (voormalige) Urker kotterschippers — zaten samen zeven weken aan boord en onderzochten brede delen van de Noordzee, van de kustwateren bij de Maasvlakte en Katwijk via de Duitse Bocht en Doggerbank tot in de Noorse zone en voorbij Aberdeen. Doel van de survey is het in kaart brengen van platvis- en andere bodemvisbestanden en hun ontwikkeling.
Algemene indruk: veel lege plekken en hinder door zeesterren. Meerdere waarnemers maakten melding van grote aantallen zeesterren (ook aangeduid als “vijfhoeken”) die binnen de mijlenvisserij het vissen bemoeilijkten en netten beschadigden. Op veel traditonele bestekken waren vangsten schaars en de in het net aanwezige vis was vaak erg klein — “postzegelgroot” volgens de bemanning — wat de commerciële bruikbaarheid onder druk zet.
Regionale verschillen kwamen duidelijk naar voren. In noordelijkere gebieden (bijvoorbeeld de Inner Shoal en enige kwadranten boven 58°NB) troffen onderzoekers aantallen schol aan en werden er op enkele plekken ook duidelijke concentraties van tong en dwergtong gezien; in die delen was ook bewijs van broed. Tegelijkertijd signaleren biologen en de waarnemers een al langer gaande trend: schol wordt geleidelijk magerder sinds ongeveer 2007, een ontwikkeling die zorg wekt omdat ze kan duiden op veranderingen in voedselbeschikbaarheid, competitie of milieu-invloeden.
Andere waarnemingen: diepere tochten naar circa 100 m leverden nauwelijks platvis maar wél veel schelvis, wijting en schelpjes; zuidelijker, in de buurt van Smits Knoll, Flamborough en het Skate Hole, namen tongvangsten, inktvis en enkele andere soorten toe. Diverse bemanningsleden merkten op dat ze gedurende de reis opvallend weinig soortgenoten van het commerciële kottervlootje tegenkwamen, wat de afname van actieve visserij weerspiegelt.
Gevolgen voor de visserij: de kleine boomkorvloot heeft het moeilijk; de waarnemers benadrukken dat opbrengsten op veel bestekken te laag zijn om rendabel te vissen, waardoor de sector steeds meer afhankelijk wordt van visprijzen. De BTS-gegevens bevestigen zowel zorgen over de conditie van schol als de sterke ruimtelijke variatie in soorten- en aantalsverdeling in de Noordzee.
De Nederlandse bemanning verliet Tridens weer in Scheveningen op 10 september; daarmee is de BTS 2025 voor Nederland afgerond. De uitkomsten leveren belangrijke input voor wetenschappelijke beoordeling en mogelijk beheermaatregelen voor de platvisbestanden en de visserij in de Noordzee.